Wat betekent emancipatie?
Emancipatie gaat over het streven naar gelijke rechten. Dit gaat verder dan alleen wettelijke rechten. Emancipatie is het streven naar, en de ontwikkeling van gelijkheid en zelfstandigheid voor groepen die worden gediscrimineerd. Dit heeft dus niet alleen betrekking op vrouwen. Het is breder dan dat.
Wat is feminisme?
Feminisme is de verzamelnaam voor maatschappelijke en politieke stromingen of bewegingen die ongelijke verhoudingen tussen mannen, vrouwen en genderdiverse mensen kritisch bekijken. Feminisme streeft enerzijds naar gelijke rechten voor vrouwen, maar vooral naar gelijke rechten voor ieder gender.
Wil je aan de slag met dit thema binnen jouw organisatie?
Intersectioneel feminisme
Het bijvoeglijke naamwoord ‘intersectioneel’ is eigenlijk niet meer los te denken van het woord feminisme. Ver voordat Joris Luyendijk met het 7-vinkjes-principe kwam, was Kimberlé Crenshaw de eerste die de term ‘intersectioneel feminisme’ de wereld in wierp. Intersectionaliteit gaat over kruispuntdenken; een persoon heeft meerdere identiteit verlenende aspecten waar diegene op gediscrimineerd of geprivilegieerd kan worden. Deze aspecten kunnen elkaar versterken in je sociale positie. Om een voorbeeld te noemen: binnen de context van feminisme zien we dat witte vrouwen in Amerika in het jaar 2062 een gelijk salaris zouden krijgen ten opzichte van witte mannen. Bij Zwarte vrouwen wordt dit bereikt in 2124 en bij latina vrouwen pas in 2233 (PCADV, 2022). Verder verdienen vrouwen met een beperking 68 cent op elke dollar die een witte, niet latino man verdient. We zien dus dat intersectionaliteit grote gevolgen heeft voor de economische status van een vrouw. De emancipatie van de vrouw gaat daarom niet alleen over gender, maar ook over andere thematieken zoals racisme, validisme, klassisme, homofobie en transfobie.
Écht inclusief denken en handelen, is altijd intersectioneel van aard. Martin Luther King zei niet voor niets jaren geleden ‘none of us are free, until all of us are free’, waarmee hij probeerde te zeggen dat de systemen van onderdrukking allemaal met elkaar te maken hebben. Ze zijn samenhangend en hebben invloed op alle mensen die gemarginaliseerd of gediscrimineerd worden. Het intersectioneel feminisme erkent en benadrukt dat je de verschillende vormen van iemands identiteit niet apart kunt zien van elkaar. Als je intersectioneel handelt en denkt, ben je meer dan alleen vinkjes aan het afstrepen, je bent je bewust van de verschillende identiteitsaspecten die mensen hebben en wat dat betekent voor de kwaliteit van hun leven.
Waarom feminisme goed is voor iedereen
Feminisme kan voor sommige mensen een bepaalde nasmaak hebben in de mond, alsof het een vies woord is. En dat terwijl feminisme ontzettend veel moois kan betekenen voor onze gehele samenleving. Discriminatie, vooroordelen en stereotyperingen ontstaan door bepaalde normen en regels die wij hebben met betrekking tot gender. Ook voor mannen. Zo zien we dat suïcide onder mannen ongeveer twee keer zo hoog is als onder vrouwen. Dit komt o.a. doordat mannen vaak hun eigen lijden niet erkennen, ze terughoudender zijn in het zoeken naar (psychologische) hulp, en minder snel dit soort thematieken ter sprake brengen. Gevoelens van schaamte, mede door het niet voldoen aan de verwachtingen van mannelijke normen, spelen een grote rol bij zelfdoding onder mannen. Schaamte is één van de redenen waardoor hulp zoeken moeilijk voor hen is in een crisis (113 zelfmoordpreventie). Juist door de intersectionele blik op thema’s zoals gendergelijkheid, wordt er niet alleen kritisch gekeken naar hoe we een gelijkwaardige samenleving voor vrouwen kunnen creëren, maar hoe we gelijkheid voor iedereen kunnen realiseren.
Zichtbaarheid is de eerste stap is naar verandering.
