Start een gesprek met BO Diversity
Vul het verhaal in — zo krijgen wij een goed beeld van hoe wij jou kunnen helpen!
Het woord liefde komt ergens tussen de 310 en 801 keer voor in de Bijbel, afhankelijk van de vertaling. Als je het aan mij vraagt, zou je de Bijbel zelfs kunnen zien als een van de grootste liefdesverhalen ooit. Een verhaal over een God die naar de aarde komt om dichter bij haar mensen te zijn, onder ons te leven, het leven te ervaren zoals wij dat doen en uiteindelijk haar leven voor ons te geven. Mijn leven lang ben ik opgegroeid met die onvoorwaardelijke liefde. Gelovend in een God die ons maakte naar haar evenbeeld, die ons maakte om elkaar ook onvoorwaardelijk lief te hebben.
Wanneer liefde anders blijkt te zijn
Alles wat ik over liefde dacht te weten, stortte echter in elkaar toen ik voor het eerst verliefd werd. Verliefd op een meisje. Dat spannende gevoel van een eerste verliefdheid, de vlinders, de dagdromen, het verlangen om dicht bij haar te zijn: het voelde warm, echt en goed. Tot schaamte me overspoelde.
Want mocht dit wel? In mijn omgeving, op school en ook in de kerk, ging het altijd over man en vrouw. Dat was de norm, het script. Zonder voorbeelden om me heen van mensen die gelukkig, christelijk én queer waren, besloot ik dat dit vast niet was zoals het “bedoeld” was.
Ik probeerde mijn verliefdheid weg te bidden. Elke zondag opnieuw, knielend bij het kruis, fluisterend en later smekend dat God deze gevoelens van me af zou nemen. Het leven in de kast werd steeds zwaarder. Het voelde alsof ik een undercover-spion was, constant bang om betrapt te worden: zouden ze het doorhebben? Zou ik wel in de hemel komen? Zou ik ooit mogen trouwen in de kerk en zou mijn familie dan wel komen? Zou ik ooit verliefd kunnen worden zonder mezelf vies te vinden? Zou God nog van mij houden als ik van een vrouw hield? Want we waren toch gemaakt om lief te hebben? Of was ik de uitzondering?
Dit alles veranderde ergens rond mijn zestiende. Ik zat voor de zoveelste keer bij het kruis en besloot voor de laatste keer te proberen mijn gevoelens weg te bidden. Op dat moment gebeurde er iets: ik voelde plotseling twee sterke armen om me heen. Als een warme douche van liefde spoelden alle schaamte en eenzaamheid van de jaren ervoor van me af. Het voelde alsof God op dat moment me omhelsde en zei: ”Mijn geliefde kind, het is goed zo.” Daar, op dat moment, begon mijn heling. Langzaam durfde ik eerlijk te zijn: tegen mezelf, tegen anderen en weer tegen God. Ik begon te zoeken naar ruimte in de Bijbel en naar anderen zoals ik.
Queer christenen vinden allemaal hun eigen weg om die twee identiteiten te belichamen. Deze blog is daarom ook niet bedoeld om ‘de juiste weg’ uit te stippelen, maar om mijn verhaal van zoeken, twijfelen en weer durven geloven te delen, een verhaal dat nog steeds in wording is en dat ook zal blijven.
De Bijbel
Mijn zoektocht begon bij het leren kijken naar de Bijbel: niet als een wetboek, maar als een verzameling teksten uit een specifieke tijd, cultuur en context. Het begrip ‘homoseksualiteit’ als volwaardige identiteitscategorie bestaat pas sinds de 19e eeuw. De Bijbel kan hier daarom ook geen uitspraken over doen en spreekt hooguit over bepaalde handelingen. Veel theologen wijzen er echter op dat de zeven vaak geciteerde Bijbelteksten vooral gaan over afkeer van machtsmisbruik en seksueel geweld, niet over liefdevolle, wederkerige en intieme relaties tussen queer en genderdiverse mensen.
De Schepping
Feministische en queer theologie hielpen me om die inzichten verder te verdiepen. Door vanuit zo’n lens te kijken, zie je hoe ruim en veelzijdig het christelijke verhaal kan zijn. Het scheppingsverhaal, dat vaak wordt gebruikt om strikte gender- en seksuele binariteit te verdedigen, blijkt bij nader inzien juist vol tussenruimtes te zitten. Er is dag en nacht, maar ook schemering; land en zee, maar ook moeras. De natuur laat zien dat variatie eerder regel dan uitzondering is. Planten en dieren houden zich niet aan door mensen bedachte genderrollen; veel soorten veranderen van geslacht, dragen meerdere geslachtskenmerken tegelijk en verhouden zich tot elkaar op non-normatieve manieren. Als diversiteit zo vanzelfsprekend is in de schepping, waarom zou de mens daar een uitzondering op zijn?
De ‘Vader’
Ook het beeld van God blijkt veel minder gendergebonden dan vaak wordt voorgesteld. Feministische en queer theologen benadrukken dat het idee van God als uitsluitend mannelijk een culturele en patriarchale constructie is. In de Bijbel wordt God beschreven met zowel mannelijke, vrouwelijke als genderneutrale beelden. Zo openbaart God zich als El Rachum, de barmhartige, een woord dat verwant is aan rechem, dat baarmoeder betekent. Tegelijkertijd wordt God aangesproken als Vader, als Geest, als schuilplaats en als bron van leven en vergeleken met een arend, adem, vuur en licht. Al deze beelden samen laten zien dat God niet vastzit aan één gender, maar juist elke poging tot beperking doorbreekt. Als het beeld van God zelf zo veelzijdig en onbegrensd is, zou diezelfde ruimte er dan niet ook voor ons moeten zijn, voor ons, die naar haar beeld gemaakt zijn?
Wanneer ik op deze manier naar de Bijbel en de schepping kijk, zie ik een verhaal dat ruimte maakt voor diversiteit in liefde, lichaam en gender. Niet omdat we dat er per se in willen lezen, maar omdat het er al die tijd al stond.
De Community
Wat me uiteindelijk het meest heeft geholpen in mijn zoektocht naar zelfacceptatie, was me te omringen met een community van andere queer christenen. Samen ontleerden we stuk voor stuk de verhalen die ons waren opgelegd en gingen we op zoek naar een nieuwe waarheid. Voor mij betekende dit dat de focus meer kwam te liggen op mijn spirituele en persoonlijke band met God, dan op het institutionele Christendom.
Velen van ons hadden dezelfde zin gehoord: ”Je mag wel homo zijn, maar niet doen.” Ik denk dat de mensen die dat verkondigen vaak niet doorhebben wat dat écht betekent: dat elke keer als je verliefd bent, met iemand (of meerdere mensen) je liefde, je dromen, je gedachten, je lichaam wilt delen, je dat moet onderdrukken. Door deze community kon ik uiteindelijk een andere weg kiezen. Een weg waarin de liefde centraal staat, niet als iets wat ik zou moeten inperken, maar als iets wat mag bestaan en groeien. Sinds ik die keuze heb gemaakt, voel ik me dichter bij mezelf, bij anderen en ook dichter bij God. Ik ervaar meer ruimte om te leven, lief te hebben en een licht te zijn voor anderen in een wereld die zo vaak nog bang is voor wat zij niet begrijpt.
Waar jij als mens ook je kracht uit haalt: uit God, de natuur, kunst … ik geloof uiteindelijk dat we allemaal delen in één en dezelfde liefde. Zoals de dichter Rumi dat prachtig schreef:
“Love is the whole. We are only pieces.”
Wil je meer horen over de relatie tussen queerness, religie en cultuur, luister dan vooral naar de podcastaflevering waarin ik hierover in gesprek ga met Aydan.
Tips
Boeken
• Beeldrager van God Gezocht (M/V/X): Queer Bijbellezen – Jetske Christoff Venema
• Verscheurd – Justin Lee
Websites
• Wijdekerk
• Holybe
Podcast/Muziek
• De muziek van dragqueen Flamy Grant
• Podcast Imago Dei
Documentaire
• Ik ben er geen, Ik ken er geen
