Zwart kruis

Start een gesprek met BO Diversity

Vul het verhaal in — zo krijgen wij een goed beeld van hoe wij jou kunnen helpen!
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.
Seksuele Vrijheid
Feminisme en Emancipatie

De pil: Van emancipatie naar onderdrukking?

Eline Kouwenberg
Blogpost
January 30, 2024

Waar de pil begon als een revolutionair middel, heeft het nu een slecht imago gekregen. Op zich ook logisch als je nadenkt over de verhalen van je vrienden. 14 jaar en last van acne? Aan de pil. Heb je seks als jonge vrouw, ook al is het met een andere vrouw? Aan de pil. Buikpijn? Pil. Geen buikpijn? Pil. Alsof er in de lunch kantine een scorebord stond met wie de meeste mensen aan de pil kon krijgen. Of je nu een meisje, vrouw, transman of genderdivers persoon bent, en heb je een menstruatiecyclus, dan heb jij vast en zeker de pil een keer in je leven als advies gekregen van jouw dokter. Toch is er een grote verandering te zien in het gebruik ervan. Vanwaar deze verschuiving?

Eerst even terug in de tijd. De positie van de vrouw is door de komst van de anticonceptiepil in de jaren 60 enorm verbeterd. Het ouderschap kon worden uitgesteld, waardoor vrouwen konden werken en studeren. De kans om zwanger te worden was nihil, waardoor vrouwen zich ook seksueel vrijer konden gaan bewegen. Dit resulteerde tot losse sekspartners en seks voor het huwelijk. Seks werd iets waar de vrouw ook van kon genieten. De anticonceptiepil heeft dus een grote bijdrage geleverd aan de gendergelijkheid van nu.

De pil is door de jaren heen verder ontwikkeld en is inmiddels het meest gebruikte anticonceptiemiddel in Nederland. Neem je de pil op de juiste manier? Dan is het een betrouwbare manier om een zwangerschap te voorkomen. De kans op een zwangerschap bij gebruik van de pil is 0,03%, mits deze precies wordt gebruikt als voorgeschreven.*

Maar wat is de pil nu precies? Het middel bestaat uit twee soorten hormonen: oestrogeen en progestageen. Deze hormonen zorgen ervoor dat er geen eisprong plaatsvindt en dat zaadcellen minder goed in de baarmoeder terechtkomen. Ook zorgt het middel dat het moeilijker is voor een bevruchte eicel om aan de baarmoederwand te hechten. Hoewel dit dus een krachtig middel is om een zwangerschap te voorkomen, reageert niet elk lichaam hetzelfde op het nemen van de pil. Zo kan de pil invloed hebben op de hormoonbalans, bij de ene levert dit stemmingswisselingen, misselijkheid en hoofdpijn op, terwijl de ander juist hormonaal in balans komt. De lichamelijke reacties en eventuele bijwerkingen die daarbij komen kijken, zijn volledig persoonsafhankelijk. Er zijn daarom ook veel menstruerende mensen die afstappen van de pil en kiezen voor een alternatief.

Uit onderzoek van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGVA) blijkt dat steeds meer jonge vrouwen de anticonceptiepil wantrouwen. Sommigen maken gebruik van natuurlijke alternatieven zonder andere anticonceptie te gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn apps om je cyclus bij te houden, of een thermometer om je lichaamstemperatuur te meten. Met deze voorbeelden kun je bijhouden wanneer je vruchtbaar bent en wanneer niet. Deze methoden zijn ontworpen voor mensen met een kinderwens en niet als anticonceptie. Daarnaast geeft het NGVA aan dat het moeilijk is om deze alternatieven nauwkeurig uit te voeren, waardoor volgens hen de kans op zwangerschap alsnog 24% is. Of je het waard vindt om deze verhoogde risico’s te lopen, of hier mogelijk extra veiligheidsmaatregelen voor wilt nemen is aan jou en je sekspartner. Iedereen weegt hierbij de fysieke en emotionele klachten of een mogelijke (on)gewenste zwangerschap af. Dat er anders naar de anticonceptie wordt gekeken is in ieder geval duidelijk. Maar waarom is dit?

Dit heeft te maken met dat het emancipatie proces is geëvolueerd. De komst van de pil bracht seksuele vrijheid, betere werkmogelijkheden en het recht dat je zelf mag beslissen of je zwanger wordt of niet. Waar het dus vroeger ging over het voorkomen van een zwangerschap zodat je kon werken, studeren en seksueel vrij kon zijn, is dit nu anno 2023 meer vanzelfsprekend. Het gaat vandaag de dag over of je het waard vindt om de mogelijke lichamelijke en mentale bijwerkingen te ervaren. Daarnaast zijn we nu zo'n 60 jaar later er over eens dat de verantwoordelijkheid tussen twee mensen die seks hebben gedeeld moet worden.

Het vermijden van de pil is zeker niet voor alle mensen het geval. De pil is nog steeds de populairste vorm van anticonceptie.  Wat voor de één niet werkt, werkt voor de ander wel. Er zijn veel verschillende anticonceptiemiddelen. Voor sommigen werken natuurlijke methoden, voor anderen werkt de pil juist heel goed. Vind je het fijner om een condoom te gebruiken of laat je liever een spiraal zetten? Het is daarom belangrijk dat je jezelf goed informeert over de verschillende opties. Vanuit daar kun je uitproberen en aanvoelen wat het beste werkt voor jouw lichaam. En onthoud;  anticonceptie is iedereens verantwoordelijkheid, dus ook die van de man. Hier wordt echter niet veel over gepraat, terwijl veel mannen aangeven meer opties te willen. De mannenpil is zelfs al decennialang in aantocht, maar nog steeds niet op de markt. Dat terwijl 54% van de jonge heteroseksuele mannen aangeeft dat ze ook gebruik zouden maken van deze ’mannenpil’ (Drie vraagt, 2021).

Willen we onze samenleving blijven ontwikkelen in gelijkwaardigheid rondom anticonceptie? Dan is het van belang dat we mensen informeren en toegang geven tot alle vormen van anticonceptie, zodat een ieder die zwangerschap wil voorkomen, een weloverwogen keuze kan maken.

Wil je nog meer over dit onderwerp te weten komen? Kijk dan de aflevering over Birth control van Sex Explained op Netflix!
Weten hoe je de pil correct gebruikt? Kijk dan op Thuisarts.nl.

Eline Kouwenberg
August 1, 2024

Zichtbaarheid is de eerste stap is naar verandering.

Is jouw gemeente of organisatie ook op zoek naar die eerste stap in verandering?
Start een gesprek
Team BO voor Whip Bustwee personen tijdens Stap voor StapMan poseert voor video camera